Otizm Nedir ?

Otizm nedir ?

Otizm spektrum bozukluğu nörogelişimsel ve hayat boyu süren bir bozukluk olarak tanımlanır. Otizmin beynin kimyasını ve yapısını etkileyen nörolojik bir bozukluktan kaynaklanmakta ve doğumdan itibaren ilk 3 sene içerisinde ortaya çıkmasıyla ilgilidir. Otizm üç ayırt edici davranış örüntüsüyle karakterize edilir. Birincisi; sosyal iletişim alanındaki zorluklar, ikincisi; sözel ve sözel olmayan iletişimdeki sorunlar, üçüncüsü ise tekrarlayıcı davranışlar veya kısıtlı ve obsesif ilgi alanlarıdır.

Otizm benzer özellikleri nedir?

• Her çocuğun yaptığı gibi diğer kişilerle bağlantı kuramama
• İleri düzeyde çocuğun kendine dönük yalnız hali
• Kucağa alınmaya karşı belirgin bir direnç
• Mutizm (konuşamama) ve tekrarlayıcı konuşma gibi dil sorunları
• Bazı vakalarda mükemmel bir hafıza
• Belirli yiyecek tercihleri
• Yüksek sese karşı ileri düzeyde korku tepkileri
• Tekrarlayıcılığı ve aynılığı sürdürmeye karsı obsesif bir istek
• Kendi etrafında dönmek ya da olduğu yerde sürekli sallanmak gibi tuhaf ve tekrarlayıcı fiziksel hareketler

Epidemiyoloji

Otizm erkek çocuklarda kız çocuklardan daha fazla görülmektedir. Otizmli bireylerde konuşma ya hiç gelişmez ya da konuşma gelişse bile dil unsurları tipik konuşma gelişimine sahip bireylere göre niteliksel farklılıklar gösterir. Dilin semantik ve pragmatik alanlarında sorun yaşarlar. Pragmatik dil sorunu örneklerinden bir kaçı soru sormak, konuşurken sıra almak, konuştuğu kisiyle göz kontağı kurmak gibi. Kelime haznesi kısıtlıdır, sözlü iletişime destek verecek işaret etme ve mimikleri kullanma gibi destekleyici iletişim kullanılmamaktadır.

Kısıtlanmış Motor Aktivite ve İlgiler

Tekrarlayıcı motor hareketleri gözlemlenir. Tekrarlayıcı motor hareketlere örnek vermek gerekirse el çırpma, ileri geri ya da sağa sola sallanma, kendi etrafında dönme, objeleri belli düzen ve biçimde dizme. Acıya ve ağrıya tepkileri farklı olabilir.

Etiyoloji

Otizmin nedenleri üç ana başlık altında değerlendirebilir

Genetik Risk Faktörleri

Otizmin diğer aile bireylerinden taşınarak geldiği genetik farklılıklarda veya mutasyonlarla açıklanmaktadır. Genetik kodlamadaki anormalikler beyin gelişimindeki anormal işleyişlere sebebiyet verebilir. Otizmde bilişsel gelişim çok tartışmalı bir konudur. Zeka testleri yapılmış ve bir çoğunun zihinsel geriliğe sahip olduğu ileri sunulmuştur.

Eşlik Eden Bozukluklar

Otizm tanısı almış bireylerin yaklaşık %17’sinde obsesif kompulsif bozukluk, %25 ile %70 aralığında zihinsel yetersizlik, %30-%50 aralığında dikkat eksikliği ve hiperaktivite, %28’inde çocukluk şizofrenisi ve % 20’sinde epilepsi görülmektedir. %79 gibi yüksek bir oranda gastrointestinal problemlere rastlanır.

Tedavi Yöntemleri

Tamamen ortadan kaldıran veya azaltan bir tedavi yöntemi bulunamamıştır. Otizm ile ilişkili görülen aşırı hassasiyeti gidermek için Abilify ve Risperdal ilaçları onaylanmıştır. Balovaptan adlı başka bir ilacın temel sosyal iletişim ve etkilişim becerilerinde gelişme sağladığı belirlenmistir. 12.aydan itibaren tespit edilebilmektedir.

Uygulamalı Davranış Analizi

Uygulamalı Davranış Analizi’ni davranış bilimidir. UDA temelli öğretim yöntemlerinin otizmli çocukların dil, akademik, sosyal ve oyun becerilerinin gelişiminde çok önemli ilerlemeler getirdiği görülmüştür. Davranış değiştirme yöntemiyle eğitim alan çocukların sadece otizm belirtilerinde degil IQ seviyelerinde de artış olmuştur.

Ayrık Denemelerle Öğretim

Ayrık denemelerle öğretim otizmli çocukların öğrenmesine en iyi düzeyde katkı sağlayan davranışsal analiz kaynaklı bir yöntemdir.

Doğal Çevre Öğretimi

Doğal çevre öğretimi de davranışsal bir öğretim biçimidir fakat onu ayrık denemelerle öğretimden ayrıştıran en önemli unsur, çocuğun ilgileri doğrultusunda hareket etmesidir.

Doğal çevre öğretimlerinden esas tepki eğitimi UDA temelli doğal öğretim yöntemlerindendir. Öğretim, çocuğun doğal çevresinde yürütülür, çocuk merkezlidir ve çocuğun ilgileri motivasyonları ve sevdiği oyunlar doğrultusunda yapılandırılır.

Uygulamalı Sözel Davranış Eğitimi

Uygulamalı davranış analizinin bir koludur. Skinner dilin işlevsel ünitelere ayrılarak analiz edilebileceğini belirtir ve her bir sözel ünitenin farklı bir işleve hizmet edeceğini söyler. Bu sözel üniteler sırasıyla, istekte bulunma, adlandırma, eko ve karşılıklı konuşma becerileridir.

Doğal Gelişimsel Davranışsal Yaklaşımlar

Erken başlayan Denver yaklaşımı erken müdahale yaklaşımlarından biridir ve 12 aydan 4 yaşına kadar uygulanabilir. Bütün gelişimsel alanları içeren bir program kullanır. Dört seviyeden oluşan bir müfredata sahip kontrol listesi uygulanır. Öğrenme listesi bu kontrol listesinin test edilmesinden çıkan sonuçlarla oluşturulur. Denver yaklaşımının başlıca temel öğeleri sırasıyla disiplinler arası profesyonellerden oluşan bir grup, bütün beceri alanlarını içine alan gelişimsel programa ait bir kontrol listesi uygular.Kişiler arası etkileşime odaklanır.Sözel ve sözel olmayan iletişim önemini korur. Ebeveynlerle işbirliği önemlidir. Geleneksel davranışsal yaklaşımlara oranla çocuk ve ebeveyn arasındaki bağı kuvvetlendirir.